Festi er eignarhaldsfélag sem á og rekur fyrirtæki sem eru leiðandi á matvörumarkaði, eldsneytis- og þjónustustöðvamarkaði og raf- og snjalltækjamarkaði. Rekstur fasteigna, kaup og sala á verðbréfum er einnig hluti af rekstri samstæðunnar.  Móðurfélagið Festi á dótturfélögin Krónuna sem rekur matvöruverslanir undir merkjum Krónunnar og Kr, N1 sem rekur þjónustustöðvar eldsneytis- og rafmagnssölu og ýmsa þjónustu tengda smur- og bifreiðaþjónustu, ELKO sem er stærsta raftækjaverslun landsins, Festi fasteignir sem á og rekur fasteignir samstæðunnar og Bakkann vöruhótel sem sérhæfir sig í vöruhúsaþjónustu og dreifingu.

Hlutverk Festi er að stýra fjárfestingum, styðja við verðmætasköpun og skapa ný tækifæri og veitir félagið rekstrarfélögunum nauðsynlegan stuðning til að vera ávallt í fararbroddi í þjónustu- og vöruframboði um land allt.  Gildi félagsins eru: Virði – Samvinna – Traust.

Festi sér um ýmsa þjónustu fyrir öll félög samstæðunnar og nær þannig fram kostnaðarhagræðingu í krafti stærðar og auknum gæðum með samræmingu ferla.  Þjónustan er á sviði fjármála, upplýsingatækni, mannauðs-, gæða-, öryggis- og samfélagsmála ásamt rekstri og viðhalds fasteigna samstæðunnar.  Framkvæmdastjórn Festi er hluti af yfirstjórn rekstrarfélaga og tekur þátt í mánaðarlegum fundum framkvæmdarstjórna þeirra. Fulltrúar Festi skipa jafnframt stjórnir rekstrarfélaganna.

Verkefnum tengdri samfélagslegri ábyrgð hjá Festi og dótturfélögum fjölgar sífellt og skipa veigameiri þátt í rekstri þeirra en þau eru farin að ná einnig út alla aðfangakeðju hvers félags. Verkefnin eru á sviðum umhverfismála, siðareglna, sanngjarnra starfshátta, samfélagslegrar virkni, þróunar og tengslna við samfélagið. Festi og dótturfélög hafa mótað sjálfbærnimarkmið tengd Heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna um sjálfbæra þróun í samræmi við sína kjarnastarfsemi og gera þau grein fyrir þeim í samfélagsskýrslum sínum. Öll félög samstæðunnar leggja áherslu á að vinna samkvæmt vottuðum stöðlum og viðurkenndum aðferðum.

Framtíðarsýn Festi er: "Við erum leiðandi, traust og sjálfbær. Við aukum virði, ánægju og lífsgæði." Öll verkefni, þar með talið fjárfestingar, þurfa að samrýmast framtíðarsýn Festi.

Móðurfélagið leggur ríka áherslu á að félögin stundi heilbrigða og góða viðskiptahætti sem er í takt við heimsmarkmið 8 um góða atvinnu og hagvöxt til framtíðar.

Festi og dótturfélög eru öll aðilar að Festu, miðstöð um samfélagsábyrgð, og hafa öll undirritað Loftlagsyfirlýsingu Festu og Reykjavíkurborgar um að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og lágmarka neikvæð umhverfisáhrif með markvissum aðgerðum. Festi og dótturfélög eru þar að auki aðilar að Viðskiptaráði Íslands, Samtökum verslunar og þjónustu, Samtökum atvinnulífsins, og Stjórnvísi.

Árlega leitar fjöldi félagasamtaka, stofnana og einstaklinga til félagsins um stuðning við góð málefni. Festi leggur áherslu og forvarnar- og íþróttastarf, en greint er nánar frá styrkjum og úthlutunum í samfélagsskýrslum rekstrarfélaga Festi.

Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna

Festi valdi fimm af 17 Heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna til þess að leggja höfuðáherslu á næstu misserin. Félagið vill halda áfram að draga verulega úr úrgangi með forvörnum, meiri endurvinnslu og endurnotkun og styðjast þannig við heimsmarkmið 12 um ábyrga neyslu. Áfram verður stutt við loftslagsmarkmiðin með það að markmiði að draga úr losun og kolefnisjafna starfsemi félagsins. Þannig er unnið í anda heimsmarkmiðs 13: Aðgerðir í loftslagsmálum. Festi undirritaði einnig viljayfirlýsingu um innleiðingu Heimsmarkmiða Sameinuðu þjóðanna við Markaðsstofu Kópavogs um mælingar á núverandi stöðu og markmið um framfarir.

Rekstrarfélög Festi hafa einnig mótað sjálfbærnimarkmið í samræmi við kjarnastarfsemi sína og tengt þau við heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna um sjálfbæra þróun. Nánar er greint frá markmiðunum í samfélagsskýrslum rekstrarfélaganna.

Sjálfbærniuppgjör Festi

Festi hefur frá árinu 2020 gefið út heildrænt sjálfbærniuppgjör með hliðsjón af ESG leiðbeiningum NASDAQ á Íslandi og Norðurlöndum, ESG Reporting guide 2.0, með ársskýrslu. Þær leiðbeiningar byggja á ráðleggingum sem settar voru fram árið 2015 af Sameinuðu þjóðunum, samtökum um sjálfbærar kauphallir (Sustainable Stock Exhange Initiative) og vinnuhópi hjá Alþjóðasamtökum kauphalla (World Federation of Exchange). Á íslensku UFS, umhverfisþættir, félagslegir þættir og stjórnarhætti, hér eftir nefnt UFS. Rekstrarfélögin Bakkinn, ELKO, Krónan og N1 gefa einnig út sjálfbærniuppgjör í samræmi við UFS leiðbeiningar Nasdaq.

Upplýsingar í sjálfbærniskýrslu eru unnar af starfsmönnum og sérfræðingum á viðkomandi sviðum hjá félaginu.  Skýrslan er ekki endurskoðuð af þriðja aðila.  Hún nær yfir alla starfsemi Festi og rekstrarfélaga og byggir á rekstrarárinu 2021.

UFS áhættumat

Reitun vann og útbjó skýrslu um UFS áhættumat á Festi árin 2020 og 2021.  Tilgangurinn með matinu er að greina og meta hverning Festi stendur sig í völdum en mikilvægum UFS þáttum. Áhætta þessara þátta, sem hafa mismikið vægi, er metið út frá stjórnun og árangri.  UFS heildareinkunn Festi árið 2021 nam 72 stigum sem er flokkur B2 og hækkar úr 68 stigum frá fyrra ári.  Á sama tíma nam meðaltals einkunn markaðarins 67 stigum af 100 mögulegum sem er flokkur B3.

Samantekt á skýrslu Reitunar má nálgast hér.

Rekstrarfélög Festi

Samstæðan er með um 200 starfsstöðvar hringinn í kringum landið og leigir auk þess út fasteignir sem ekki eru notaðar í eigin rekstri. Starfsemi félaganna er flest öll starfsleyfisskyld og lýtur fjölmörgum lögum og reglugerðum sem eftirlit er haft með. Á hverju ári eru gerðar úttektir á starfsleyfisskyldri starfsemi rekstrarfélaga Festi hjá eftirlitsaðilum í viðkomandi sveitarfélagi og úr þeim er unnið í samráði við þá.

Öll rekstrarfélög Festi eru jafnlaunavottuð samkvæmt ÍST 85:2015 af iCert. Auk lögbundinna úttekta er umhverfisstjórnunarstaðallinn ISO 14001 á 18 þjónustustöðvum N1 tekinn út af Vottun hf. Öll ellefu hjólbarðaverkstæði N1 eru vottuð Michelin Quality Dealer, úttektaraðili er SCA í Danmörku. Bakkinn Klettagörðum og smurolíuafgreiðsla N1 eru vottuð af Exxon Mobil. Allar matvöruverslanir Krónunnar eru Svansvottaðar en Umhverfisstofnun annast þær úttektir.

Umhverfismál eru gríðarlega mikilvæg í starfsemi rekstrarfélaga Festi, lögð hefur verið áhersla á að minnka kolefnisspor þeirra með markvissum aðgerðum. Annað árið í röð gefa fjögur af fimm rekstrarfélögum Festi einnig út sjálfbærniskýrslur í samræmi við UFS markmið Nasdaq. Í skýrslunum verður gerð nánari grein fyrir starfsemi félaganna, markmiðum í umhverfismálum, losun CO2 og markmiðum þeirra tengdum 17 Heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna.

Bakkinn vöruhótel rekur tvö vöruhús sem sérhæfa sig í vöruhýsingu, pökkun, vörumerkingu, afgreiðslu og dreifingu á vörum fyrir viðskiptavini sem kjósa að úthýsa vöruhúsastarfsemi sinni að einhverju eða öllu leyti. Starfsemi Bakkans er mikilvægur hlekkur í aðfangakeðju samstæðunnar með dreifingu og afhendingu á vörum fyrir rekstrarfélögin. Bakkinn leggur áherslu á gæði, öryggi og skilvirkni í þjónustu og ferlum.
Samfélagsskýrslu Bakkans í samræmi við UFS viðmið Nasdaq má nálgast hér.

ELKO rekur sex verslanir með raftæki víðs vegar um landið og er stærsta verslun landsins á þeim markaði. Markmiðið er að selja raftæki á mjög samkeppnishæfum verðum ásamt því að veita viðskiptavinum framúrskarandi þjónustu. ELKO leggur mikið upp úr sjálfbærni og hefur sett sér skýr markmið í umhverfis- og loftlagsmálum og ábyrgum viðskiptaháttum. Félagið tekur á móti þúsundum notaðra raftækja frá íslenskum neytendum og kemur í endursölu og endurnýtingu erlendis.  Önnur verkefni má nefna eins og útgáfa rafrænna reikninga, flokkun úrgangs og orkusprnað með fjárfestingum í umhverfisvænum tækjum og tólum.
Samfélagsskýrslu ELKO í samræmi við UFS viðmið Nasdaq má nálgast hér.

Festi fasteignir á og rekur 85 fasteignir samstæðunnar með það að markmiði að fjárbinding í fasteignum sé arðbær og styðji við kjarnastarfsemi félagsins. Festi fasteignir sérhæfir sig í útleigu atvinnuhúsnæðis til félaga í verslunarrekstri og eru fasteignirnar að mestu leyti í útleigu til dótturfélaga undir rekstur þeirra en einnig er hluti fasteigna í útleigu til ótengdra aðila. Félagið sér einnig um fjárfestingar og framkvæmdir á nýjum fasteignaverkefnum samstæðunnar. Festi fasteignir gefur ekki út sér samfélagsskýrslu en starfsemin er tekin með í niðurstöðum samfélagsskýrslu Festi.

Krónan er lágvöruverslun sem rekur 25 verslanir undir merkjum Krónunnar, Kr og Snjallverslunar.  Markmið Krónunnar er að koma réttu vöruúrvali til viðskiptavina á eins ódýran hátt og mögulegt er. Krónan er umhverfisvæn, holl og snjöll. Framtíðarsýnin er að gera heilsusamlegan og sjálfbærna lífstíl að daglegum venjum allra.  Allar verslanir Krónunnar eru Svansvottaðar fyrstar dagvöruverslana á Íslandi. Kröfur Svansins fyrir dagvöruverslanir ná yfir umhverfisþætti í rekstri verslana, svo sem matarsóun og flokkun úrgangs, orkunotkun, og framboð lífrænna og umhverfisvottaðra vara.
Samfélagsskýrslu Krónunnar í samræmi við UFS viðmið Nasdaq má nálgast hér.

N1 er orkusali samstæðunnar og sér fólki, heimilum og fyrirtækjum fyrir eldsneyti, raforku, rekstrarvörum, hjólbarða- og smurþjónustu, veitingum og afþreyingu á þjónustustöðvum sínum um allt land. Hlutverk N1 er að halda samfélaginu á hreyfingu með persónulegri þjónustu og markvissu vöruúrvali sem uppfyllir kröfur viðskiptavina hvert sem ferð þeirra er heitið. Það er stefna N1 að vera leiðandi í orkuskiptum í samgöngum á Íslandi og þjónusta viðskiptavini sama hvort þeir aka um á rafmagns-, bensín-, dísil-, eða metanbílum. N1 Rafmagn er raforkusali fyrir heimili, sameignir eða fyrirtæki. N1 er með 95 eldsneytisafgreiðslur víðsvegar um landið en á 13 þeirra eru einnig rafhleðslustöðvar og á einni metanafgreiðslustöð fyrir bifreiðar. Af þeim eru einnig 29 þjónustustöðvar sem bjóða upp á veitingar og hollari skyndibita undir vörumerkjunum Nesti og Ísey Skyr bar ásamt því að sjá um afhendingu á vörum fyrir netverslanir í gegnum afhendingaþjónustuna Dropp. Einnig eru 18 þeirra vottaðar samkvæmt umhverfisstjórnunarstaðlinum ISO 14001 en sú fyrsta fékk vottunina árið 2010. N1 rekur einnig 11 smur- og hjólbarðaverkstæði en þau eru öll vottuð samkvæmt gæðakröfum Michelin. Að auki eru 3 fyrirtækjaverslanir, 6 fyrirtækjaverslanir hjá umboðsmönnum, 5 hjólaviðgerðarstandar og 46 bátaeldsneytisdælur starfræktar víðsvegar um landið.
Samfélagsskýrslu N1 í samræmi við UFS viðmið Nasdaq má nálgast hér.

Öll rekstrarfélög Festi hafa komið sér upp viðbragðsáætlunum vegna mögulegrar yfirvofandi váar.  Þær innihalda aðgerðaráætlanir og vinnureglur vegna mismunandi váa í öllum landshlutum og taka tillit til náttúruhamfara, rafmagnsleysis, inflúensufaraldra, lokun sóttvarnasvæða o.fl. Aðgerðaráætlanirnar eru gerðar með það að markmiði að halda eins órofnum rekstri og mögulegt er í þeim sviðsmyndum sem geta orðið ásamt því að lágmarka áhættu fyrir umhverfi og starfsmenn hverju sinni. Krónan og N1 eru flokkuð hjá yfirvöldum sem mikilvæg fyrir innviði og þurfa því alltaf að geta miðlað nauðsynjavörum til almennings og viðbragðsaðila í vá.

Áhættumat fyrir Festi og rekstrarfélög er uppfært tvisvar á ári hjá öllum félögum samstæðunnar. Þar er farið yfir alla helstu áhættuþætti í rekstrinum og líkindi og fjárhagsleg áhrif metin. Staða er tekin á þeim verkefnum sem unnið hefur verið í frá síðasta áhættumati til að draga úr áhrifum einstakra áhættuliða. Þá er uppfærður aðgerðalisti verkefna fram að næsta áhættumati. Ábyrgð á verkefninu er í höndum framkvæmdastjóra fjármálasviðs Festi.

Umhverfisþættir (U)

Ein af stefnuáherslum Festi er að hafa jákvæð áhrif á samfélagið og nærumhverfi með því að hafa sjálfbærni að leiðarljósi í allri ákvarðanatöku. Samfélagsleg ábyrgð er mikilvægur þáttur í þeirri vegferð. Stefna fyrirtækisins er að sýna umhverfinu virðingu, lágmarka skaðsemi frá rekstri og leitast við að bjóða umhverfisvænar vörur og þjónustu. Festi og rekstrarfélög eru öll aðilar að Festu, miðstöð um samfélagsábyrgð og sjálfbærni og hafa öll undirritað Loftlagsyfirlýsingu Festu og Reykjavíkurborgar um að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og lágmarka neikvæð umhverfisáhrif með markvissum aðgerðum. Loftlagsyfirlýsingin gengur út á að ná utan um umhverfisáhrif starfseminnar og draga markvisst úr neikvæðum áhrifum hennar. Mikil vinna hefur verið lögð í að ná utan um og tengja rétt allar gagnalindir samstæðunnar við umhverfiskerfi Klappa grænna lausna þannig að upplýsingar uppfærist sjálfkrafa þar inn. Samanburðarupplýsingar geta þannig breyst milli ára ef leiðréttingar eru gerðar á eldri gögnum vegna betri upplýsinga sem berast en allar leiðréttingar eru vel yfirfarnar áður en þær eru settar inn. Sjálfbærniuppgjörið er ekki staðfest af þriðja aðila en Klappir staðfesta að þeir hafi aðstoðað við gerð uppgjörsins, sem byggir á þeim upplýsingum sem hugbúnaður Klappa hefur safnað saman yfir árið frá Festi, Bakkanum, Festi fasteignum, Krónunni og N1.

UFS uppgjör Festi má nálgast hér.

Öll félög samstæðunnar vinna stöðugt að því að auka samfélagsábyrgð sína en hún nær til umhverfis- og loftlagsmála, siðareglna, sanngjarnra starfshátta, samfélagslegrar virkni og þróunar og tengsla við samfélagið. Í mótun er Samfélags- og loftlagsstefna sem styður við og skerpir á stefnuáherslum Festi. Gert er ráð fyrir að stefnan verði kynnt á fyrri árshelmingi 2022.

Ábyrg kolefnisjöfnun er mikilvægur þáttur í stefnu Festi og rekstrarfélaga og hluti af vegferðinni að kolefnishlutleysi samstæðunnar árið 2035 með því að draga sem mest úr losun og kolefnisbinda síðan það sem umfram er. Á árinu 2021 var Festi fyrst allra fyrirtækja á Íslandi að skuldbinda sig til að skrá kolefnisbindingu sína í Loftlagsskrá Íslands samkvæmt kröfum gæðakerfis Skógarkolefnis með undirritun verksamnings við Loftlagsskrá Íslands og Skógræktina. Verkefnið byrjar árið 2022 með gróðursetningu á næstu þremur til fjórum árum um hálfrar milljóna trjáplantna af vottaðri nýskógrækt á landi Fjarðarhorns í Hrútafirði en kolefnisbinding með skógrækt hefur gefið góða raun og hefur virðisaukandi afleiðingar. Verkefnið er sýnilegt, mælanlegt og verður staðfest og vottað af óháðum aðila en áætlað er að á næstu 50 árum muni kolefnisbinding Festi nema um 70.000 tonnum af CO2, sem er um 85% af væntanlegri losun samstæðunnar á sama tímabili. Stofnfjárfestingin nemur um 100 milljónum króna en stefnt er að fleiri sambærilegum verkefnum í hverjum landsfjórðungi á næstu árum.  Með þessu móti stefnir Festi ekki bara að uppbyggingu skóga heldur einnig að efla atvinnustig á þeim svæðum sem nýskógrækt mun hefjast. Skógunum er einnig ætlað að efla hreyfingu og útivist með bekkjum, borðum og aðstöðu til útivistar fyrir landsmenn alla.  Verkefnið styður einnig við Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna númer 13 um aðgerðir í loftlagsmálum.

Festi hefur kolefnisjafnað mælda beina losun frá daglegum rekstri samstæðunnar (umfang 1) frá árinu 2018. Fyrir árið 2021 kolefnisjafnar Festi einnig mælda óbeina losun þ.m.t. orkunotkun, flugferðir og úrgang (umfang 2 og 3). Hægt er að rekja uppruna gagna frá afhendingaraðila í gagnakerfi Klappa.

Festi kolefnisjafnar fyrir árið 2021 samtals 1.583,8 tCO2Í, með gróðursetningu sem samsvarar 15.830 trjáa í gegnum Kolvið fyrir Festi og rekstrarfélög þess.

Lítilsháttar aukning var í skráðum Umföngum 2 og 3 fyrir árið 2020 milli ára og má ætla að aukin skráning í gagnalindir frá birgjum sé einnig að skila betri upplýsingum til að vinna úr.

Heildar orkunotkun hjá Festi og rekstrarfélögum er 49.423.451 kWst eða 474,6 kWst/m2. Hlutfall endurnýjanlegrar raforku hjá félaginu er 100%. Nær öll orkunotkun félagsins eða 96% er endurnýtanleg orka en 4% er jarðefnaeldsneyti fyrir bifreiðar.

Gripið hefur verið til ýmissa mótvægisaðgerða til að draga úr notkun á rafmagni og vatni eftir eðli starfsemi viðkomandi rekstrareiningar. Þar má nefna reglubundna orkuvöktun, breytingu á búnaði t.d. velja lokaða kæla og frysta, setja upp CO2 kælikerfi í stað kerfa með kælimiðlana R404 og R-134, tímastillingar, árstíðabundnar stillingar á gólfhitakerfum, loftræstikerfum og snjóbræðslukerfum, LED ljós við útskipti ljósgjafa og  sólúrs birtuskynjara til að stýra útiljósum. Nánar má lesa um orkuvöktun í samfélagsskýrslum félaganna.

Samstæðan hefur dregið úr umhverfisspori sínu með ýmsum hætti. Þar má nefna flokkun alls úrgangs ásamt markvissum aðgerðum tengdri kjarnastarfsemi. Leitast er við að bjóða ávallt umhverfisvænni vörur og þjónustu ásamt því að valda umhverfinu sem minnstum skaða með starfsemi félaganna.

Flest allar starfsstöðvar flokka pappír, plast, lífrænan úrgang og skilagjaldsumbúðir en einnig er ítarlegri flokkun ýmissa spilliefna frá starfseminni framkvæmd. Á árinu var byrjað að fylgjast með pappírsprentun, bæði fjölda prentaðra eintaka en eins hvort prentað væri báðum megin og/eða í lit. Unnið er að tengingu upplýsinga við kerfi Klappa en nú þegar eru prentarar tengdir við kerfið á 21 starfsstöðvum félagsins um land allt.

N1 hefur stutt við orkuskiptin á bílaflota landsmanna með einni metanafgreiðsludælu á þjónustustöð félagsins á Bíldshöfða 2 sem og 13 afgreiðslustöðum rafhleðslu hringinn í kringum landið.

Heildarhlutfall flokkaðs úrgangs fyrir 2021 var 75,8% og er það 3% hærra en árið áður. Það er markmið Festi og rekstarfélaga að ná 90% flokkun fyrir árið 2030. Allar starfsstöðvar Festi og rekstrarfélaga flokka úrgang frá starfsemi sinni eins og hægt er með tilliti til aðstöðu flokkunaraðila í hverju sveitarfélagi.

Úrgangurinn er greindur í 10 flokka eftir eðli starfseminnar.  Í ár er tæplega 37% af úrgangi bylgjupappi til endurvinnslu og er það aukning um 4% milli ára, hjólbarðar um 18% og er það aukning um 3% milli ára, almennt sorp í kringum 19% og er það minnkun um 1% milli ára. Óflokkaður úrgangur minnkar um 189 tonn og lífrænn úrgangur til jarðgerðar minnkar um 1% og er nú um 9% af úrgangi félagsins. Mikill fjöldi vara sem rekstrareiningar félagsins selja koma í umbúðum sem viðskiptavinir þurfa að taka með sér heim og flokka þar. Til að koma til móts við viðskiptavini hafa Krónan og ELKO komið upp flokkunarveggjum og afpökkunarborðum þar sem viðskiptavinir geta skilið umbúðir eftir. N1 býður viðskiptavinum upp á umbúðarlausar olíur á smur- og hjólbarðaverkstæðum og rúðuvökva af dælu á þjónustustöðvum.  Það eru misjafnar áskoranir í rekstrarfélögum Festi við að fá viðskiptavini til liðs við að flokka sorp, en við munum halda ótrauð áfram að reyna að finna lausnir til að gefa þeim færi á því.

ELKO kaupir notuð raftæki frá neytendum og fyrirtækjum og endurselur þar sem þau fara í endurvinnslu og/eða endursölu. Öll gölluð eða ósöluhæf raftæki í síma- og tölvudeild ELKO sem falla til við rekstur verslana eru einnig seld erlendis til endurvinnslu. ELKO og N1 greiða gjöld til Úrvinnslusjóðs við innflutning raftækja sem tryggir ábyrga og örugga förgun þegar líftíma þeirra er lokið. N1 og ELKO taka einnig á móti rafhlöðum og rafgeymum á öllum sínum starfsstöðvum og er þeim fargað sem spilliefnum. Krónan er einn af stofnaðilum átaksins Pure North Recycling. Átakið eflir samfélagslega ábyrgð, fellur inn í hringrásarhagkerfið og tryggir, með vottuðu ferli, að plastefni séu í raun endurunnin og þar af leiðandi ekki urðuð, brennd eða send óunnin til annarra landa.

Sjöunda árið í röð er ársskýrsla félagsins eingöngu gefin út á heimasíðu þess og er það táknrænn liður í margra ára breytingaferli Festi og rekstrarfélaga. Annað árið í röð birta öll rekstrarfélög Festi samfélagsskýrslur um ófjárhagslegar upplýsingar, umhverfis- og úrgangsmál ásamt markmiðum þeirra tengdum Heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna. Sú skýrslugjöf er einnig liður í skuldbindingu sem félög samstæðunnar gerðu með undrritun sinni á Loftlagsyfirlýsingu Festu og Reykjavíkurborgar.

Í mótun er Samfélags- og loftlagsstefna Festi og rekstrarfélaga sem styður við og skerpir á stefnuáherslum Festi í málaflokknum. Áætlað er að hún verði kynnt á fyrsta ársjórðungi 2022 og í framhaldi aðgengileg á heimasíðu félagsins. Í Siðareglum félagsins segir „Við sýnum umhverfinu virðingu og leitumst við að bjóða umhverfisvænar vörur og þjónustu. Við leggjum okkur fram um að valda sem minnstum skaða á umhverfinu með starfsemi félagsins og fylgjum viðurkenndum umhverfis-, gæða-, öryggis- og heilsufarsstöðlum“.  Krónan og N1 hafa unnið samkvæmt formlegum umhverfisstefnum í nokkur ár, lesa má nánar um þær í samfélagsskýrslum þeirra.

Engin umhverfisóhöpp urðu á árinu 2021 í starfsemi Festi en sem betur fer eru þau afar fátíð. Fyrirbyggjandi viðbrögð við mengunaróhöppum eru margskonar, meðal annars er reglulegt eftirlit með geymum og er sítengdur vöktunarbúnaður notaður. Allir einfaldir tankar sem voru komnir á aldur voru þykktarmældir árin 2018 og 2019. Einnig hafa verið tekin í notkun fullkomin mælitæki, Inside 360° á 81 stöð og eru 8 stöðvar til viðbótar á áætlun. Sértækum mælibúnaði er komið fyrir inni í tönkum og mæla þeir sem nemur 0,30 cl óútskýrð frábrigði og gefa til kynna t.d. ef um leka frá tankinum er að ræða. Með því móti á að vera hægt að koma í veg fyrir lekaóhöpp sér í lagi frá eldri geymum sem geta þjónað sínum tilgangi lengur án hættu á að þeir skaði umhverfi landsins. Þess ber að geta að allir neðan- og ofanjarðar eldsneytisgeymar frá árinu 2000 eru með tvöföldu byrði sem gerir það að verkum að nánast ómögulegt er að þeir leki út í umhverfið áður en þess verður vart.

Hreinsunaraðgerðir á vegum N1 og Festi vegna leka frá eldsneytisgeymi á sjálfsafgreiðslustöð N1 við Suðurbraut 9 á Hofsósi hafa staðið yfir frá árinu 2020 og standa enn yfir. Undanfari hreinsunaraðgerða eru viðamiklar rannsóknir á jarðvegi, jarðvegslofti, innanhúslofti, ásamt reglulegum vöktunum á rokgjörnum lífrænum efnum á skilgreindum svæðum samkvæmt fyrirmælum Umhverfisstofnunar. N1 eða Festi hafa ekki heimildir til að ráðast í aðgerðir á svæðinu nema á grundvelli fyrirmæla Umhverfisstofnunar og með samþykki sveitarfélagsins og viðkomandi lóðarhafa. Nú er verið að vinna við að uppfylla fyrirmæli um úrbætur gefnum út af Umhverfisstofnun 22. nóvember 2021.

Félagslegir þættir (F)

Stefna Festi og rekstrarfélaga er að laða að og halda í hæft og traust starfsfólk. Það er gert með því að skapa gott og hvetjandi starfsumhverfi, efla starfsmenn og styrkja með markvissri þjálfun og starfsþróun. Lögð er áhersla á að starfsfólk þekki hlutverk, stefnu og gildi félagsins í því skyni að ná betri árangri. Festi leggur mikla áherslu á velferð starfsmanna sinna, stuðlar að heilbrigðu líferni og jöfnum tækifærum.

Stjórn Festi hefur skipað starfskjaranefnd. Hlutverk nefndarinnar er að vera leiðbeinandi fyrir stjórn um starfskjör stjórnarmanna og stjórnenda félagsins og ráðgefandi um starfskjarastefnu, sem tekin er til endurskoðunar ár hvert og lögð fyrir aðalfund félagsins. Nefndin skal jafnframt fylgjast með að starfskjör æðstu stjórnenda séu innan ramma starfskjarastefnu félagsins og gefa stjórn skýrslu þar um árlega í tengslum við aðalfund.

Mannauðs-, jafnréttis- og jafnlaunastefnur Festi gilda fyrir öll félög samstæðunnar og endurspegla þá staðreynd að einn mikilvægasti auður félagsins er fólginn í starfsfólkinu, þekkingu þess og færni. Þær eru aðgengilegar á heimasíðum Festi og rekstrarfélaga.

Festi leggur mikla áherslu á að starfsfólki sem vinnur sömu eða jafnverðmæt störf sé ekki mismunað í launum eða kjörum eftir kyni eða öðrum þáttum og styður þannig við heimsmarkmið 5 um jafnrétti kynjanna og heimsmarkmið 10 um aukinn jöfnuð. Í janúar 2021 var samræmt Jafnlaunakerfi Festi og rekstrarfélaga samkvæmt staðlinum IST 85:2012 og kröfum Velferðarráðuneytisins um jafnlaunavottun tekin út af Icert. Úttektin var frávikalaus og hefur iCert gefið út nýtt vottunarskírteini. Eldri vottorð um Jafnlaunavottun voru gefin út af BSI á Íslandi fyrir N1 en Vottun gaf út vottorð númer 85-3 fyrir Krónuna, ELKO og Bakkann, þau hafa verið felld niður.

Starfsmenn Festi og rekstrarfélaga samanstanda af fólki frá 36 þjóðernum. Starfsmannavelta endurspeglar fjölbreytta starfsemi félaganna auk þess sem starfsstöðvar Festi eru oft fyrsti starfsvettvangur margra starfsmanna. Einnig spilar inn í árstímabundið álag í verslunum, á þjónustustöðvum, í bílaþjónustu og vöruhúsi.

Stöðugildi hjá Festi og dótturfélögum eru að meðaltali umreiknuð í heilsárstörf og voru 1.176 árið 2021. Verktakar og ráðgjafar voru 0,4% af stafsmönnum samsteypunnar það eru 2 starfsmenn verktakar og í október og nóvember á hverju ári eru um það bil 11 starfsmenn ráðnir inn á hjólbarðaverkstæði N1 á álagstíma.

Hjá Festi er rekin núll slysastefna þ.e. engin slys eru ásættanleg. Innan samstæðunnar voru skráð 24 vinnuslys á árinu 2021 sem er 9 færra en árið 2020. Festi er í samvinnu við Heilsuvernd um veikindaskráningu, flensusprautur og heilsufarstengda ráðgjöf. Starfsmenn hafa aðgang að sérfræðingum Heilsuverndar og geta meðal annars í gegnum veikindaskráningu fengið ráðgjöf hjá þeim.

Árlega eru haldin öryggis- og vinnuverndarnámskeið, þá er efst á baugi að efla öryggis- og heilsuvitund starfsmanna. Áhersla er lögð á öryggi í starfsumhverfinu og athygli vakin á heilbrigði og hreyfingu. Námskeið og fræðslufyrirlestrar eru m.a. tengdir skyndihjálp, eldvörnum, efnum og efnavörum, gæða-, umhverfis- og öryggismálum, viðbrögðum við ráni og þjófnaði, ógnandi hegðun og rýrnun ásamt fyrirlestrum um heilsu, mismunun, einelti og áreiti. Á árinu voru gerðar nýjar rafrænar áhættugreiningar í samvinnu við tryggingafélagið VÍS fyrir allar verslanir Krónunnar og ELKO að fyrirmynd N1 með það að markmiði að auðvelda verslunarstjórum að framkvæma þær árlega hér eftir.

Markmið mannauðsdeildar Festi er að efla rafræna þjálfun til að auka aðgengi starfsmanna um land allt að þeirri fræðslu sem hvert starf útheimtir og er lykilatriði í móttöku og þjálfun nýrra starfsmanna. Á árinu var Relesys,  nýtt rafrænt fræðslu- og samskiptakerfi innleitt en fræðsluefnið er sérsniðið að starfsemi hvers félags og er einnig hægt að samnýta milli félaga. Einnig er hægt að koma upplýsingum um viðburði og mikilvægu efni til starfsmanna í gegnum kerfið með auðveldum hætti.

Stigið var stórt skref í átt að heildrænni nálgun velferðar starfsmanna á árinu með innleiðingu Velferðarpakka Festi. Þar býðst starfsmönnum í föstu starfi margvísleg þjónusta. Má þar nefna sálfræði- og velferðarþjónustu, íþróttastyrk, siðferðisgátt, starfslokanámskeið, áfallahjálp, ráðgjöf næringarfræðings, félagsráðgjafa svo fátt eitt sé nefnt.

Festi og rekstrarfélög gerðu fyrst fyrirtækja samning við Siðferðisgátt Hagvangs árið 2019. Með því samstarfi gefst starfsmönnum fyrirtækja og stofnana möguleiki á að koma á framfæri, á öruggan hátt, ef þeir verða fyrir óæskilegri framkomu eða upplifa vanlíðan á sínum vinnustað. Félögin hafa sett sér stefnu og viðbragðsáætlun gegn einelti, áreitni og ofbeldi á vinnustað en slík mál sem fara út fyrir ramma eðlilegra samskipta og hegðunar verða undir engum kringumstæðum umborin á vinnustaðnum. Félögin hafa gert sáttmála Samtaka atvinnulífsins gegn einelti, áreitni og ofbeldi að sínum í daglegum rekstri. Með því að hafa þau í heiðri stuðla starfsmenn að heilbrigðri vinnustaðamenningu. Mikil vinna var lögð í kynningu á samstarfinu við Siðferðisgáttina og hefur verið spurning í árlegum starfsmannakönnunum hversu vel eða illa starfsmaður þekki til hvernig tilkynna skuli um einelti og/eða kynferðislega áreitni á vinnustaðnum til Siðferðisgáttarinnar.  Á síðasta ári svöruðu 81,9% að þau þekktu vel eða í meðallagi til en eingöngu 18,1% fremur eða mjög illa. Það er jákvæð þróun þar sem árið 2020 þekktu  23% illa eða frekar illa til hvernig eigi að tilkynna einelti og/eða kynferðislega áreiti á vinnustað. Endurspeglast það meðal annars í að átta tilkynningar bárust til Siðferðisgáttar en ein árið áður. Ekki voru allar tilkynningar tengdar óæskilegri framkomu, einelti eða áreitni en unnið var úr öllum þeim málum sem bárust.

Ein af grundvallar forsendum góðrar þjónustu er ánægt starfsfólk. Árlega er  framkvæmd vinnustaðagreiningar hjá Festi og rekstrarfélögum í þeim tilgangi að taka stöðuna á líðan starfsfólks. Einkunnagjöf er á bilinu 1 – 5 (5 er hæst). Þegar niðurstöður liggja fyrir eru þær greindar, bornar saman við síðustu ár, önnur sambærileg fyrirtæki í gagnabanka sem og önnur fyrirtæki í samstæðunni. Í kjölfarið eru niðurstöður rýndar með stjórnendum og starfsmönnum og gripið til aðgerða þar sem við á.

Niðurstöður vinnustaðagreiningar 2019 - 2021:

Festi og rekstrarfélög starfa með íslenska vinnulöggjöf að leiðarljósi en hún tekur mið af Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna og barnalögum nr. 76/2003 um rétt barna til m.a. umönnunar í samræmi við aldur þeirra og þroska. Sáttmálinn inniheldur kröfu um verndun barna gegn hvers kyns þvingunum eða ofbeldi.

Í Siðareglum félagsins, sem gilda um alla starfsemi þess, alla starfsmenn og stjórn þess, sem og þá verktaka er sinna verkefnum fyrir félagið: „Við förum að lögum og reglum sem lúta að starfsemi félagsins og leggjum okkur fram um að vera traustir þátttakendur í samfélaginu. Við berum virðingu fyrir viðskiptavinum okkar og leggjum allt kapp á að veita þeim framúrskarandi vörur og þjónustu á sanngjörnu verði. Á sama hátt virðum við birgja okkar og metum að verðleikum hlutverk þeirra í virðiskeðjunni.“ Krónan og N1 eru með skýrar innkaupastefnur sem greint er betur frá í samfélagsskýrslum þeirra.

Stjórn Festi er skipuð fimm stjórnarmönnum sem kjörnir eru árlega á aðalfundi. Félagið uppfyllir ákvæði laga um hlutafélög um kynjahlutföll stjórnar sem tóku gildi 1. september 2013. Stjórnarmenn eru óháðir, með fjölbreytta menntun og hafa víðtæka reynslu úr atvinnulífinu.

Stjórnarhættir (S)

Æðsta vald í málefnum félagsins er í höndum lögmætra hluthafafunda, innan þeirra takmarka sem samþykktir Festi og landslög setja. Hluthafar fara með ákvörðunarvald sitt á hluthafafundum. Stjórn Festi fer með æðsta vald í málefnum félagsins á milli hluthafafunda og ber meginábyrgð á rekstri þess. Samskipti stjórnar og hluthafa fara fram á hluthafafundum. Stjórnarmenn í félaginu eru sjálfstæðir í störfum sínum og taka ekki við fyrirmælum frá hluthöfum félagsins eða öðrum hagsmunaaðilum. Stjórnin hefur sett sér starfsreglur sem yfirfarnar eru árlega. Í þeim er að finna skilgreiningu á valdsviði stjórnar og verksviði stjórnar gagnvart forstjóra. Í reglunum er meðal annars að finna ákvæði um skipan stjórnar, samskipti við hluthafa, boðun funda og ályktunarhæfni, fundargerðir og innihald þeirra, reglur um þagnar- og trúnaðarskyldu stjórnarmanna og reglur um hæfi stjórnarmanna til þátttöku í afgreiðslu mála. Allir stjórnarmenn eru óháðir félaginu og stórum hluthöfum þess.

Forstjóri er ekki stjórnarmaður en hefur setu-, umræðu- og tillögurétt á stjórnarfundum. Hann stýrir ekki nefndum á vegum stjórnar. Hann ber ábyrgð á og annast daglegan rekstur félagsins í samræmi við stefnu, starfsreglur og fyrirmæli stjórnar. Í starfsreglum stjórnar er tekið fram að færa eigi til bókar lýsingu á dagskrárlið, gögn sem lögð eru fram, umræður og atkvæðagreiðslur og/eða hvaða ákvarðanir hafa verið teknar. Eftirlits- og skoðunaraðilar hafa aðgang að öllum gögnum og fundargerðum stjórnar. Atkvæðagreiðsla hvers stjórnarmanns er aðgengileg forstjóra, skoðunar- og eftirlitsaðila sé hún bókuð sérstaklega.

Í starfskjarastefnu er heimild til kaupauka í samræmi við 7. gr. breytileg starfskjör – kaupaukar. Kaupaukaáætlunin skal innihalda fyrirfram skilgreind og mælanleg, fjárhags- og ófjárhagsleg árangursviðmið. Árangursviðmið hjá hverjum og einum framkvæmdastjóra eru blanda af fjárhagslegum, rekstrarlegum, stefnumiðuðum og persónulegum árangri.

Félagið leggur áherslu á sanngjarnan vinnurétt og að starfsmenn hafi val um það hvort þeir eru í stéttarfélagi. Starfsmenn Festi og rekstrarfélaga eru með aðild að ýmsum stéttarfélögum og greiða rekstrarfélögin öllum almennum starfsmönnum laun samkvæmt kjarasamningum þeirra. Á meðal stéttarfélaganna eru Efling, VR, SGS, FIT, Matvís og Byggiðn. Festi greiðir öll opinber gjöld og engin svört atvinnustarfsemi er stunduð hjá félaginu. Árið 2021 voru alls 97% starfsmanna í stéttarfélagi en 3% starfsmanna eru ekki aðilar að stéttarfélögum, allir starfsmenn hvort sem þeir borga í stéttarfélag eða ekki fylgja kjarasamningum tengt þeirra starfi. Stafar það að mestu af fjölda starfsmanna yngri en 16 ára í hlutastörfum hjá Krónunni, þar sem ekki er gert ráð fyrir að 16 ára og yngri greiði í stéttarfélög. Vegna þessa er sérstök áhersla lögð á að fræða stjórnendur með mannaforráð um íslenska vinnulöggjöf og reglugerðir er varða vinnu barna og unglinga. Þær upplýsingar er einnig að finna í starfsmanna- og öryggishandbók félagsins.

Í mótun er innkaupa- og birgjastefna Festi og rekstarfélaga stefnt er að birtingu hennar á árinu 2022. Stefnt er að birtingu hennar og innleiðingu á árinu 2022. Krónan gerir kröfur til birgja sinna um að þeir votti að vörur þeirra séu framleiddar samkvæmt lögum og reglum, þeir virði alþjóðleg mannréttindi og að þeir fullvissi sig um að gerast ekki sekir um mannréttindabrot. Nánar er greint frá þessu ákvæði í innkaupareglum Krónunnar í Samfélagsskýrslu hennar. Birgjar sem þjónusta ISO 14001 vottaðar starfsstöðvar N1 hafa undirgengist birgjamat í samræmi við kröfur N1 og staðalsins. Birgjar N1 gera sumir hverjir gagnkvæmar kröfur til N1 um að uppfylla ákveðin skilyrði til þess að fá leyfi til að selja vörur þeirra, svo sem að þjálfun starfsfólks sé í samræmi við staðla þeirra, en einnig að uppfylltar séu kröfur þeirra til umhverfis-, öryggis-, starfsmanna- og birgðamála. Þessir ferlar eru teknir út árlega.

Festi og rekstrarfélög hafa lagt sig fram við að hafa samfélagsábyrgðina sýnilega ásamt því að starfa í samræmi við útgefin starfs- og rekstrarleyfi og vottaða staðla, átján þjónustustöðvar N1 eru vottaðar samkvæmt umhverfisstjórnunarstaðlinum ISO 14001 af Vottun hf. Öll ellefu hjólbarðaverkstæði N1 eru vottuð Michelin Quality Dealer, úttektaraðili er SCA í Danmörku. Bakkinn Klettagörðum og smurolíuafgreiðsla eru vottuð af Exxon Mobil. Allar matvöruverslanir Krónunnar eru Svansvottaðar. Öll rekstrarfélög Festi eru jafnlaunavottuð samkvæmt ÍST 85:2015 eins og áður hefur verið greint frá.

Festi og rekstrarfélög samanstanda af tæplega 200 starfsstöðvum í rekstri víðsvegar um landið, af þeim eru 74 mannaðar starfsfólki en 103 ómannaðar en búnar sjálfsafgreiðslu- og bátaafgreiðsludælum. Að auki er félagið með fasteignir í útleigu. Starfsstöðvar rekstrarfélaga Festi eru flestallar starfsleyfisskyldar og lúta fjölmörgum lögum, reglugerðum og reglum og heyra undir eftirlit fjölmargra stjórnvalda. Á það jafnt við um starfsemi verslana og afgreiðslustöðva félagsins um land allt. Starfsemi félagsins er þess eðlis að nauðsynlegt er að afla ýmissa leyfa og heimilda frá þar til bærum yfirvöldum.

Stjórnvöld hafa þar að auki gefið út leyfi til handa einstökum starfsstöðvum félagsins og þeim hafa m.a. verið veitt leyfi á grundvelli laga nr. 6/2002, um tóbaksvarnir og á grundvelli áfengislaga nr. 75/1998, laga nr. 55/2012 um umhverfisábyrgð, laga nr. 33/2004 um varnir gegn mengun hafs og stranda, laga nr. 93/1995 um matvæli, reglugerð nr. 884/2017 um varnir gegn olíumengun frá starfsemi í landi og einnig reglugerð nr. 550/2018 um losun frá atvinnurekstri og mengunarvarnaeftirlit svo nokkur séu nefnd. Á hverju ári eru gerðar úttektir á starfsleyfisskyldri starfsemi Festi hjá heilbrigðiseftirliti viðkomandi sveitarfélags og úr þeim er unnið í samráði við viðkomandi heilbrigðiseftirlit.

Festi er hlutafélag, skráð og starfrækt í samræmi við lög nr. 2/1995, um hlutafélög. Önnur félög innan samstæðu Festi falla einnig undir lög um hlutafélög eða lög nr. 138/1994, um einkahlutafélög. Sem skráð félag þarf Festi auk þess að fullnægja þeim reglum sem slíkri skráningu fylgja, þ.m.t. reglum kauphallarinnar.

Festi og rekstrarfélög eru meðvituð um þau áhrif sem þau hafa á samfélagið allt og leggja áherslu á að stunda heilbrigða viðskiptahætti. Okkur er ljóst að orðspor Festi og rekstrarfélaga er ein dýrmætasta eign félagsins. Siðareglur Festi gilda um alla starfsemi Festi og rekstrarfélaga, alla starfsmenn og stjórn félagsins, sem og þá verktaka, sem sinna verkefnum fyrir það. Siðareglurnar eru aðgengilegar á heimasíðu Festi, hér.

Fyrir aðalfund 2022 liggja tillögur að nýjum starfsreglum stjórnar með það að markmiði að bæta reglur og gera vinnulag skýrara ef fram koma upplýsingar sem benda til mögulegs vanhæfis æðstu stjórnenda. Verði breytingartillögur samþykktar má setja stjórn sérstakar siðareglur og nýjar reglur um mat á hæfi stjórnarmanna og forstjóra, orðsporsáhættu og hagsmunaárekstra sem saman er ætlað að mynda heildstæða umgjörð um meðferð slíkra mála.

Tillögurnar má nálgast hér.

Öllum er unnt að koma ábendingum til fyrirtækisins í gegnum heimasíðu Festi, www.festi.is. Utanaðkomandi ábendingar eru skráðar í sérstakan gagnagrunn sem haldið er utan um og leyst úr hjá ábyrgðaraðila. Vegna laga nr. 40/2020 um vernd uppljóstrara var drögum að ferli kynnt starfsmönnum Festi og rekstrarfélaga, en engar athugasemdir bárust. Netföngin uppljostrun@festi.is, uppljostrun@bakkinn.is, uppljostrun@elko.is, uppljostrun@kronan.is, uppljostrun@n1.is eru virk og er persónuverndarfulltrúi félagsins móttakandi tilkynninga.

Samstæðuársreikningur félagsins er gerður í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla (IFRS) eins og þeir hafa verið staðfestir af Evrópusambandinu og viðbótarkröfum í lögum um ársreikninga þar sem við á.

Félagið er skráð á aðallista NASDAQ og er sjálfbærniuppgjör þetta unnið með hliðsjón af ESG leiðbeiningum NASDAQ á Íslandi og Norðurlöndum, ESG Reporting guide 2.0 útgefnum í febrúar 2020, með ársskýrslu. Þær leiðbeiningar byggja á ráðleggingum sem settar voru fram árið 2015 af Sameinuðu þjóðunum, samtökum um sjálfbærar kauphallir (Sustainable Stock Exhange Initiative) og vinnuhópi hjá Alþjóðasamtökum kauphalla (World Federation of Exchange). Skýrslan fyrir árið 2021 er ekki endurskoðuð af þriðja aðila í samræmi við lið 66.gr. d í lögum nr. 3/2006 um ársreikninga, stefnt er á að gera það fyrir árið 2022.

Upplýsingar í sjálfbærniskýrslu eru unnar af starfsmönnum og sérfræðingum á viðkomandi sviðum hjá félaginu. CO2 uppgjör eru fengin í gegnum vef Klappa þar sem þeim hefur verið streymt í gagnabanka þeirra. Hún nær yfir alla starfsemi Festi og rekstrarfélaga og byggir á rekstrarárinu 2021.  Árin 2018 - 2020 eru til samanburðar en samanburðarupplýsingar geta breyst milli ára ef betri uppfærðum upplýsingum hefur verið streymt í gagnabanka Klappa. Við útreikninga er stuðst við „The Greenhouse Gas Protocol“ sem er stöðluð aðferðafræði sem innleidd hefur verið af fjölda fyrirtækja um allan heim með góðum árangri. 

Sjálfbærniuppgjör yfirfarið af Klöppum má nálgast hér.